Bilişim Hukuk

• Salih Aksu
• 2024-10-23

1. Bilişim Suçları

Bilişim suçları, bilgi teknolojilerinin kullanılmasıyla işlenen suçları ifade eder. Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 243-246. maddelerinde bilişim suçlarına ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Bilişim suçları genel olarak şu başlıklar altında toplanabilir:

• Bilişim sistemine yetkisiz erişim: Bir bilgisayar veya ağ sistemine izinsiz olarak giriş yapılması durumudur.
• Veri değiştirme veya silme: Bir bilişim sistemindeki verileri yetkisiz olarak değiştirmek, silmek veya erişilemez hale getirmek suçtur.
• Sistem engelleme, bozma: Bilgisayar sisteminin çalışmasını engellemek veya sistemi bozmak suç kapsamındadır.
• Sahtecilik: Dijital ortamda sahte belgeler düzenlemek veya bir belgeyi değiştirmek de bilişim suçları arasındadır.

Bu tür suçlar hem ceza hem de hukuki yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir.

2. Kişisel Verilerin Korunması

Bilişim hukuku kapsamında en çok üzerinde durulan konulardan biri de kişisel verilerin korunmasıdır. Türkiye'de bu konu, 2016 yılında yürürlüğe giren Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) ile düzenlenmiştir. Bu kanuna göre:

• Kişisel verilerin işlenmesi: Kişisel veriler ancak ilgili kişinin açık rızasıyla işlenebilir. Kişisel verilerin toplanması, işlenmesi, saklanması ve paylaşılması süreçlerinde KVKK'ya uygun davranılmalıdır.
• Veri sorumlusu: Kişisel verileri işleyen kişi ya da kuruluş, bu verilerin korunması için gerekli tedbirleri almak zorundadır.
• Veri güvenliği: Kişisel verilerin üçüncü kişiler tarafından izinsiz ele geçirilmesini önlemek için teknik ve idari önlemler alınmalıdır.

Bu kanun, özellikle internet siteleri, sosyal medya platformları ve dijital hizmet sağlayıcıları için büyük bir önem taşır.

3. Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku

Bilişim hukuku, aynı zamanda Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ile korunan eserlerin dijital ortamda korunmasıyla da ilgilidir. Dijital eserler (müzik, yazılım, kitap, fotoğraf vb.) internet ortamında sıkça izinsiz kullanıma konu olabilir. Bu bağlamda bilişim hukuku şu alanlarda düzenlemeler yapar:

• Telif hakları: Eser sahibinin izni olmadan eserin internet üzerinde paylaşılması, indirilmesi veya kopyalanması telif hakkı ihlali sayılır.
• Dijital hakların yönetimi: Eser sahiplerinin dijital platformlarda eserlerini koruma altına alabilmeleri ve gelir elde edebilmeleri için dijital hak yönetim sistemleri geliştirilmiştir.

4. Elektronik Ticaret ve Sözleşmeler

İnternet üzerinden yapılan ticari işlemler, Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında düzenlenir. Elektronik ticaret (e-ticaret), mal veya hizmetlerin internet üzerinden alınıp satılmasını ifade eder. Bu kanun, özellikle şu konulara dikkat çeker:

• Mesafeli sözleşmeler: İnternet üzerinden yapılan satışlar, mesafeli sözleşme olarak kabul edilir. Satıcı, tüketiciyi sözleşme şartları, iade koşulları ve garanti hakkında bilgilendirmekle yükümlüdür.
• Elektronik imza: Elektronik ortamda gerçekleştirilen işlemlerde tarafların kimliklerinin doğrulanması amacıyla kullanılan elektronik imza, hukukta el yazısıyla atılan imza ile aynı hukuki değere sahiptir.
• Tüketici hakları: Tüketicinin korunması, özellikle e-ticaret işlemlerinde çok önemlidir. Tüketicilere tanınan cayma hakkı gibi güvenceler, internet alışverişlerinde de geçerlidir.

5. İnternet Ortamında İfade ve Basın Özgürlüğü

Bilişim hukuku, internet ortamında ifade özgürlüğü ile bu özgürlüğün sınırlarını da düzenler. Özellikle sosyal medya platformlarında yapılan paylaşımlar, hem basın özgürlüğü hem de ifade özgürlüğü bağlamında tartışılmaktadır. Ancak bu özgürlüklerin de sınırları vardır:

• Kişilik haklarına saldırı: İnternette bir kişiye yönelik hakaret, iftira veya karalama içerikleri yasal yaptırımlarla karşılaşabilir.
• İnternet erişim engeli: Mahkemeler, belirli içeriklerin kişilik haklarını ihlal ettiği veya suç unsuru içerdiği durumlarda internet sitelerine erişim engeli kararı verebilir.

6. Siber Güvenlik ve Güvenlik İhlalleri

Siber güvenlik, bilişim hukukunun önemli konularından biridir. Devletler ve kurumlar, bilgi sistemlerini koruma altına almak için yasal düzenlemeler yapmaktadır. Bu bağlamda, siber saldırılar, güvenlik açıkları ve veri hırsızlığı gibi konular bilişim hukuku kapsamına girer. Kritik altyapıların korunması gibi konular da ulusal güvenlik politikalarının bir parçası olarak değerlendirilir.

7. Sosyal Medya ve Dijital Platformlar

Sosyal medya platformlarının içerik düzenlemeleri ve kullanıcı hakları, bilişim hukukunun yeni alanlarından biridir. Türkiye’de bu konuda çeşitli düzenlemeler yapılmıştır:

• 5651 Sayılı Kanun: İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Kanunu, internet içerik sağlayıcılarına ve yer sağlayıcılara çeşitli yükümlülükler getirmektedir.
• Sosyal Medya Yasası: 2020 yılında yürürlüğe giren yasa, sosyal medya platformlarının Türkiye'de temsilci bulundurmasını zorunlu kılmış ve içerik kaldırma taleplerine yanıt verme süreleri belirlenmiştir.

Bilişim hukuku, dijital dünyanın hızla gelişen yapısına uyum sağlamak için sürekli güncellenmektedir. Teknolojiyle ilgili yasal konuların karmaşıklığı, bilişim hukuku uzmanlarının önemini artırmaktadır.